به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، از باغ دلگشای شیراز که به سمت آرامگاه سعدی برویم با دیوار نوشته‌هایی روبه‌رو می‌شویم که آراسته به اشعار و نکات نغز شیخ اجل سعدی شیرازی است، اما هر چه به آرامگاه و محله سعدی نزدیک‌تر می شویم این زیبایی به دلیل مخدوش شدن نقاشی‌های دیواری به وسیله دیوارنویسی‌ها رنگ می‌بازد.
در شرق شیراز محله‌ای وجود دارد که همنام شیخ اجل سعدی شیرازی است. تاریخ این محله به استناد وجود دو قلعه قدیمی در آن به هخامنشیان باز می‌گردد. در این قلعه‌ها چاهی مستطیل شکل وجود دارد که شبیه به معماری تخت جمشید است و همین امر سبب شده باستان‌شناسان تاریخ این محله را به هخامنشیان نسبت دهند.
امیرحسین حکمت‌نیا، کارشناس گردشگری در شیراز درباره سابقه تاریخی این محله می‌گوید: در محله سعدی قلعه‌ای قدیمی وجود دارد که شکل چاه درون آن و سفالینه‌هایی که از درون آن یافت شده، باستان‌شناسان را به این نتیجه رسانده که نخستین ساختمان قلعه متعلق به زمان هخامنشیان است.
به گفته حکمت‌نیا شهرت این قلعه به زمان ساسانیان باز می‌گردد، در زمان شاپور دوم پهندر بردار شاپور در سده چهارم میلادی قلعه‌ای را می‌سازد که به پهندر و بعدها به فهندژ تغییر نام می‌دهد و هنوز هم اهالی اصیل محله سعدی نام فهندژ را بر خود دارند.
این کارشناس گردشگری از وجود چاهی مربعی شکل در این قلعه خبر می‌دهد که در نزد عوام به چاه دختر یا بی‌بی شهرت دارد. این قلعه و چاه موجود در آن در دوره دیلمی و اتابکان فارس دوباره احیا شده و مورد استفاده بوده است.
در زمان اتابکان شیخ اجل سعدی شیراز خانقاهی در این محله می‌سازد و واپسین سال‌های عمر خود را در آن می‌گذراند و شاید پس از وفات سعدی شیرازی بوده که این محله به "سعدی" شهرت می‌یابد. در زمان صفویان قلعه مذکور محلی برای تجمع راهزنان شده بوده و این قلعه به دستور امام قلی خان حاکم فارس تخریب می‌شود.
وجود آرامگاه سعدی شیرازی به عنوان برجسته‌ترین اثر تاریخی و گردشگری در این محله لزوم توجه به این محله را ایجاب می‌کند اما نه تنها آبادانی این محله بلکه آرامگاه سعدی نیز مورد فراموشی واقع شده است.
محمدرضا هاجری، رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر شیراز و از اهالی این محله می‌گوید: بافت قدیمی و فرسوده در این محله و اطراف آرامگاه مردم را می‌آزارد و علاوه بر آن سبب شده این محله از یک محله اصیل تبدیل به یک محله ناامن با ناهنجاری‌های فرهنگی و اجتماعی شود.
پشت آرامگاه سعدی خندقی وجود دارد که به گفته هاجری به دستور میراث فرهنگی و برای ساخت تالار سعدی کنده شده است اما پس از ده سال نه تنها تالاری ساخته نشده بلکه چهره‌ای زشتی به این محله و آرامگاه داده است.
این امر در کنار بافت فرسوده این محله مشکلاتی را برای گردشگران به وجود می‌آورد که از جمله می‌توان به نبود جای پارک اشاره کرد و نبود جای پارک یعنی فرصت لذت بردن از آرامگاه شیخ اجل را از مسافران و گردشگران گرفتن.
علاوه بر آن بنا به گفته اهالی محله سعدی وجود معتادان و خرده‌فروشان مواد مخدر در این محله و در کوچه پس کوچه‌های تنگ این محله سبب ناامنی مردم و گردشگران شده است و با وجود تلاش نیروی انتظامی اما این معضل همچنان در محله سعدی وجود دارد.
تنگی معابر و کوچه‌ها در این محله سبب شده که خدمات‌رسانی به مردم این محله با مشکل روبه‌رو شود. تنگی کوچه‌ها به اندازه‌ای است که در صورت بروز حادثه هیچ یک از خودروهای امدادی امکان ورود را ندارند. این امر در کنار وجود دست‌فروشان که در جای جای این محله بساط کرده‌اند بر مشکلات و زشتی محله افزوده است.
هاجری معتقد است که تنها راهی که می‌توان این محله و هویت تاریخی‌اش را احیا کرد، مشارکت دادن مردم است. وی می‌گوید اگر مردم در این امور سهیم شوند این محله در آینده‌ای نزدیک تبدیل به یکی از محله‌های گردشگری جهان می‌شود.
آنچه مسلم است امروزه بسیاری از کشورها به سمت استفاده از صنعت گردشگری گرایش پیدا کرده‌اند. صنعتی پاک اما درآمدزا و در این میان کشورهایی که جاذبه‌های خاص تاریخی و فرهنگی داشته باشند، موفق‌تر هستند.
در این میان ایران و به ویژه شیراز با تاریخی کهن این امکان را دارد که به مرکز گردشگری جهان تبدیل شود و تحقق این مهم جز با اعتماد مسئولان به مردم در کنار هماهنگی بیشتر برای خدمت‌رسانی محقق نمی‌شود.
گزارش از حلیمه زارع
